“Beeldende kunst is wat het is. Sommigen vinden een bepaald schilderij helemaal niks, anderen vinden het prachtig. En dat is goed”, aldus Kees Vos van Talant, tijdens zijn toespraak, vrijdag 19 oktober, bij de opening van de nieuwe tentoonstelling op ECR Kening State te Franeker.
Werden de vorige exposities ingericht met werk van bewoners van ECR Kening State, of cliënten die lid waren van de sociëteit, nu is het de beurt aan mensen van buiten. En de keuze viel op cliënten van Talant Franeker. Een zorginstelling voor mensen met een beperking. Dat de keuze op deze groep viel ligt voor de hand, want de kunstenaars zijn verbonden aan de dagbestedingslocatie It Fugelpaad. Dat gebouw staat aan het Filosofenpad in Franeker, vlak naast het terrein van ECR Kening State. Het zijn dus buren.
Locatiemanager Simmie Koekkoek van ECR Kening State is blij met het werk: “Het zijn cliënten van Talant, maar het zijn kunstenaars. Hun werk roept discussie op, wij praten erover. Wij genieten ervan.”
Ze luisterde naar de verhalen die de kunstenaars vertelden. Wat hen bewoog, wat ze bedoelden en wat het voorstelt en dat maakt alles nog veel mooier, zei mevrouw Koekkoek. ”Dan snap je het nog beter.” Maar niet iedereen krijgt de kans om met de makers van de werken te praten en de ene kunstenaar praat ook gemakkelijker dan de andere. Vandaar de opmerking van Vos, dat je ook kunt genieten van beeldende kunst zonder op de hoogte van de verhalen te zijn. Het is wat het is, zei hij.
Zorghotelfaciliteit
Mensen die het werk willen bekijken, kunnen dat doen tijdens kantooruren. Dan is ECR Kening State vrij toegankelijk. En dat blijft ook zo, ondanks het feit dat de woonzorgvoorziening is overgegaan in andere handen. Er gaan echter wel andere dingen veranderen. Bijvoorbeeld de bovenste verdieping wordt anders ingericht. De bestaande appartementen op deze etage worden verbouwd tot 22 zorghotelstudio’s. Simmie Koekkoek: “Mensen die om wat voor reden dan ook moeten revalideren, bijvoorbeeld omdat ze een nieuwe heup hebben gekregen, kunnen dat bij ons doen. Wij beschikken over alle faciliteiten, zoals een team van verpleegkundigen, om de patiënt bij te staan in het herstelproces. De nieuwe eigenaar, Blueprint Group, pakt dit serieus op, want er is veel vraag naar zorghotelbedden. Er komen steeds meer mensen, vooral ouderen, die thuis niet meer kunnen revalideren, bijvoorbeeld omdat ze alleen zijn. Een ziekenhuis is te duur om te revalideren en dus moeten ze naar huis of naar een andere plek. Op de begane grond en op de eerste etage verandert niets. Dat blijven appartementen voor permanente bewoning.”
Expressionistisch
Opnieuw zorgden Wilma van de Brug en Gerda Booy voor de inrichting van de tentoonstelling en opnieuw was dat niet eenvoudig. Ze kozen voor veel kunstenaars, meer dan twaalf, en heel veel werk. En dan is het de kunst om een uitgebalanceerd geheel te krijgen. Zoveel mensen en zoveel verschillend werk wordt gemakkelijk een rommeltje. Gelukkig schilderen de kunstenaars, samen, in it Fugelpaad. Onderlinge beïnvloeding en navolging is dan een logisch gevolg en dat geeft de kans om thema’s te maken. En daar hebben de beide dames goed gebruik van gemaakt. Het enige nadeel van exposeren in thema’s is, dat je de kunstenaars moet zoeken, want iedereen hangt door elkaar. Verder valt op dat de cliënten van Talant graag portretten, dieren, landschappen en gebouwen penselen en uitbundig kleuren hanteren. Men schildert graag grote felle kleurvlakken; rood, blauw, geel en dan liefst tegen elkaar aan, omrand door dikke zwarte lijnen. Onwillekeurig doet het hier en daar denken aan werken van bekende expressionisten.
Het gele haar
Kees Vos vertelde dat Talant onder andere faciliteiten biedt om creatieve talenten te ontwikkelen. Dat kan van alles zijn. Schilderen, tekenen, werken met klei, maar ook breien, muziek en dans. Het gaat om dagbesteding, dus de mensen wonen ergens anders.
Terug naar de expressionisten. Dat zijn mensen, kunstenaars, die niet de werkelijkheid zoals de meeste mensen die zien, schilderen. Expressionisten produceren geen foto van de werkelijkheid, om het simpel te zeggen. Een expressionist schildert de dingen zoals hij of zij ze ziet. Het innerlijke van de kunstenaar bepaalt kleur en vorm. En dan gebeuren er gekke dingen, want dan komen kleuren niet meer overeen met de werkelijkheid en zien dieren, mensen en objecten er heel anders uit dan ze in werkelijkheid zijn. Het is dan ook ‘levensgevaarlijk’ om je te laten portretteren door een expressionist. De kans is groot dat je je zelf absoluut niet herkent in je eigen portret. En dat zie je bijvoorbeeld bij dat prachtige portret van de vrouw met het gele haar, het rode gezicht, de grote angstige priemende ogen en de hand op de rechterwang.
Peuteren in je eigen psyche
Van een andere orde, maar ook prachtig om te zien, is de serie dieren. Ook figuratief, maar eveneens niet volgens de werkelijkheid. Een enkeling waagde zich aan het maken van abstract werk en dat is echt moeilijk. Iedereen kan wel wat verf op een doek strijken en gooien, maar niet iedereen kan een mooi abstract werk maken. Zoals dat werk met de dikke stippen in verschillende kleuren. Hier is niet gekladderd. Het hoofd en de handen van de maker zetten de stippen en de kleuren weldoordacht, misschien volgens plan, op het doek zodat er een verband ontstond. Het werd geen ratjetoe, het werd niet overdadig. Erg fijn om naar te kijken en dan ga je toch even mijmeren. Het zou zomaar een landschap kunnen zijn. En dat is het leuke van iets bekijken zonder voorkennis. Je kunt het zelf invullen. Het werk krijgt de kans om emoties of beelden op te roepen, die totaal niet bedoeld zijn door de maker. De kijker kan dan even peuteren in de eigen psyche. En natuurlijk zijn er kunstenaars die zich laten leiden door de realiteit en gaan naschilderen. Er hangen drie kleine schilderijen van bloemen. Stillevens. In leuke bijpassende lijsten van geschilderd vurenhout. De bloemen zijn lekker losjes geschilderd. Zo precies mogelijk, maar… net een iets te dikke penseel hier en daar. Misschien ook weer bewust gedaan, want dat losse geeft de bloemen net dat beetje extra dat nodig is om speciaal te zijn. Het lijkt alsof er nog leven in de bloemen zit.
