Yn jannewaris lansearje fiif skoallen foar fuortset ûnderwiis yn Fryslân ‘-Taalryk-’. Dy skoallen jouwe eksplisyt omtinken oan sterk en ferbûn taalûnderwiis. Yn de deistige ûnderwiispraktyk betsjut it, dat de talen ek in plak hawwe by oare fakken en dat der omtinken is foar wrâldboargerskipsfoarming.
In januari lanceren vijf scholen voor voortgezet onderwijs in Friesland ‘Taalryk’. Deze scholen besteden expliciet aandacht aan sterk en verbonden taalonderwijs. In de dagelijkse onderwijspraktijk betekent dit dat de talen ook een plek hebben bij andere vakken en wereldburgerschapsvorming.
Taalryk – foar skoallen mei meartalige ambysje
Taalryk is ít netwurk fan skoallen yn Fryslân, dy ’t in dúdlike fyzje op meartaligens yn de praktyk bringe. Fan taal wurdst riker, is it idee efter de namme en it fûnemint ûnder de fyzje. It netwurk makket diel út fan it projekt Taalplan Frysk 2030.
De provinsje Fryslân draacht dizze skoallen in waarm hert ta, omdat hja in breed Frysk oanbod hawwe. Deputearre Sietske Poepjes: Mei it projekt Taalplan Frysk 2030 sette wy yn op in folweardich plak fan de Fryske taal yn alle ûnderwiissektoaren. By de skoallen dy’t oansletten binne by Taalryk is der fanselssprekkend in plak foar it Frysk mar ek omtinken foar meartaligens. Learlingen binne sa goed taret op harren ferfolchstúdzje en harren baan yn de takomst.
It giet by Taalryk om de learlingen. Sa krije se bygelyks biology yn it Ingelsk en gymnastyk yn it Frysk. Ek krije se in ynternasjonaal programma oanbean, wêrby ‘t sy sawol online as offline ynternasjonale ûnderfinings op dogge. Sa leveret meartaligens ek in bydrage oan in takomst as wrâldboarger.
Taalryk – voor scholen met meertalige ambitie
Taalryk is hét netwerk van scholen in Friesland, die een duidelijke visie op meertaligheid in de praktijk brengen. Van taal word je rijker, is het idee achter de naam en het fundament onder de visie.
Ook de provincie Friesland draagt deze scholen een warm hart toe, omdat ze een breed Fries aanbod hebben. Gedeputeerde Sietske Poepjes: Met het project Taalplan Frysk 2030 zetten wij in op een volwaardige plaats van de Friese taal in alle onderwijssectoren. Bij de scholen die zijn aangesloten bij Taalryk is er vanzelfsprekend een plek voor het Fries, maar ook aandacht voor meertaligheid. Leerlingen zijn zo goed voorbereid op hun vervolgstudie en hun baan in de toekomst.
Het gaat bij Taalryk vooral om de leerlingen. Zo krijgen ze bijvoorbeeld biologie in het Engels en gymnastiek in het Fries. Ook krijgen ze een internationaal programma aangeboden, waarbij zij zowel online als offline internationale ervaringen op doen. Zo levert meertaligheid ook een bijdrage aan een toekomst als wereldburger.
Gearwurkjende skoallen
De dielnimmende Taalryk-skoallen sitte ferspraat oer Fryslân: twa skoallen fan CSG Liudger yn Burgum en Waskemar, CSG Anna Maria van Schurman yn Frjentsjer en twa skoallen fan CSG Bogerman yn Balk en Koudum. De skoallen wurkje gear op it mêd fan ûnderwiiskundige ynsichten, sertifisearring, eksaminearring, ynternasjonalisearring en (wrâld)boargerskip. Ek wikselje sy ûnderinoar lesideeën út oer (wrâld)boargerskipsprojekten, ynternasjonale aktiviteiten en organisearje sy in mienskiplike learlingedei op 21 juny 2023.
Samenwerkende scholen
De deelnemende Taalryk-scholen zitten verspreid over Friesland: twee scholen van CSG Liudger in Burgum en Waskemeer, CSG Anna Maria van Schurman in Franeker en twee scholen van CSG Bogerman in Balk en Koudum.
De scholen werken samen op het gebied van onderwijskundige inzichten, certificering, examinering, internationalisering en (wereld)burgerschap. Ook wisselen zij onderling lesideeën uit over (wereld)burgerschapsprojecten, internationale activiteiten en organiseren zij een gemeenschappelijke leerlingendag op 21 juni 2023.
Meartalige aktiviteiten
Yn de deistige praktyk leit de fokus benammen op de trije talen Nederlânsk, Frysk en Ingelsk, mar ek Dútsk, Frânsk en oare thústalen fan de learlingen dogge mei. In soad learlingen geane op in ynternasjonale ûnderfiningsreis en hawwe ferskate taalûnderfiningsaktiviteiten, lykas Ingelsktalich toaniel, itensiede en klasseútstapkes. Alle meartalige aktiviteiten liede yn de ûnderbou nei de Cambridge – of Angliatoets foar Ingelsk en de Frisiatoets foar Frysk. learlingen yn de boppebou rûnje ôf mei it lanlik eksamen Ingelsk én Frysk.
Meertalige activiteiten
In de dagelijkse praktijk ligt de focus vooral op de drie talen Nederlands, Fries en Engels, maar ook Duits en Frans doen mee. Veel leerlingen gaan op een internationale ervaringsreis en hebben verschillende taalervaringsactiviteiten, zoals Engelstalig toneel, koken en klassenuitjes.
Alle meertalige activiteiten leiden in de onderbouw naar de Cambridge- of Angliatoets voor Engels en de Frisiatoets voor Fries. Leerlingen in de bovenbouw ronden af met het landelijk examen Engels én Fries.
