Franeker – (AD) ‘Ik zit in Franeker,’’ tettert Frits Barend in zijn telefoon, ,,Bij het kaatsen.’’ Even blijft het stil. ,,Het kaatsen,’’ vervolgt hij dan met nadruk. ,,Kaat-sen! Daar ben ik elk jaar.’’ Barend is niet de enige. Voor veel Friezen en niet-Friezen is de belangrijkste kaatspartij van het seizoen jaarlijks aanleiding om terug te keren naar het Sjûkelân in Franeker. De notabelen zitten er weer allemaal, daar op de eerste rij van de genodigdentribune, aangevoerd door de oud-commissarissen van de koningin Hans Wiegel en Ed Nijpels. Iets verderop, in het torentje waar de leden van de organiserende Permanente Commissie vanaf hun erepositie de dag aanschouwen, schuift later op de dag minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin aan.
Het is net de Royal Box op het centre court van Wimbledon, maar dan anders. Hier geen duur uitschuifdak boven de eersten onder de gelijken, maar een afdakje van klapperend zeil, type boerenfeesttent.
Qua entourage gaat de vergelijking met een dorpsfeest prima op. Buiten de poorten van het Franeker stadion – voor – één – dag zijn de fusten bier niet aan te slepen. Vanaf de eerste opslag rond half tien in de ochtend is de tap geopend. Boven alles is de PC, de oudste jaarlijkse sportklassieker van Nederland, één groot sociaal gebeuren. Een dag om te zien en gezien te worden. De bonte menigte van jong en oud die elk jaar naar Franeker trekt om oude vrienden en verre bekenden te ontmoeten, viert de hoogmis van het kaatsen als de nationale feestdag van Friesland.
Maar onderschat de sportieve waarde van het kaatsfestijn niet. Er is geen toeschouwer die zijn keuze om op jonge leeftijd het kaatswant links te laten liggen niet stilletjes vervloekt. Kaatsen op de PC, dat wil vandaag iedere Fries. ‘In het belang van de kaatssport wordt het publiek dringend verzocht zich geheel buiten kwesties te houden,’ zo wijst het programmaboekje de fanatieke liefhebbers niet zonder reden op hun verantwoordelijkheden.
Het fanatisme bij de uitverkoren parturen is zo mogelijk nog groter. De verbale botsingen tussen de teams zijn prachtig staaltjes psychologische oorlogsvoering. Winnende slagen gaan gepaard met een gepassioneerde sprint naar de tegenstanders, waarbij lijfelijk contact om het juist vergaarde punt er nog even in te wrijven niet wordt geschuwd. Vergelijk het met de wijze waarop tennisser Rafael Nadal zijn punten viert, maar dan op de helft van zijn tegenstander en juichend in het gezicht van rivaal Roger Federer.
,,Ja, ik meld me wel even als ik een bal goed retourneer of boven sla,’’ lacht Folkert van der Wei (29), nadat hij met Gert-Anne van der Bos en Daniël Iseger de belangrijkste titel heeft veroverd. ,,Dan kom je lekker in de flow, en een beetje enthousiasme is mooi voor het publiek.’’
Dat vinden Willem (80) en Mia (79), de pake en beppe van Van der Wei, nu ook. De hele dag zitten ze op een houten bankje op het heilige gras. De eerste PC-zege van hun kleinzoon in 2003 misten zij vanwege familiebezoek in Limburg, nu zijn opa en oma vanaf de eerste rij getuige van de tweede sportieve heldendaad van hun Folkert. ,,Een hele belevenis,’’ zegt opa, vlak voor hij en zijn echtgenote een taxi naar huis nemen. Het feest in Holwerd, thuishaven van de tot koning uitgeroepen Van der Bos, laten ze schieten.
