Om 18.45 uur begon het herdenkingsprogramma in de Martinikerk aan de Breedeplaats te Franeker. Na een welkomstwoord van burgemeester Marga Waanders* volgde er een inhoudelijk programma met speciale aandacht voor alle aanwezigen in een goed gevulde Martinikerk. De openingstoespraak werd gehouden door de gastspreker, schrijfster Judith Koelemeijer (over het boek Etty Hillesum).
De muzikale ondersteuning was van Gerrit Breteler en deze werd ondersteund door de indrukwekkende muziek van Advendo en pianist Auke de Boer.
Het programma in de kerk was live te volgen via het YouTube kanaal van de Martinikerk en via www.kerkomroep.nl.
Om 19.45 uur begon de Stille Tocht naar het bezinningsmonument op het Martiniplantsoen waar vele mensen aanwezig waren. Na de indrukwekkende twee minuten stilte werd door Advendo het Wilhelmus gespeeld en volgde de kranslegging. De kransen werden gelegd door burgemeester Marga Waanders, kinderburgemeester Dian Rienstra, Scoutinggroep Andromeda, Politie Fryslân, reservisten van de Nationale Reserve en de Franeker jeugd brandweer.
Na de kranslegging werd er nog een gedicht voorgelezen door kinderburgemeester Dian Rienstra en sloot de burgemeester de bijeenkomst met een dankwoordvoor vele mensen, tevens werd een ieder uitgenodig om in de kerk nog te komen napraten onder het genot van een kopje koffie, bakje thee en wat lekkers.
Hieronder vind u de letterlijke tekst van het welkomstwoord van de burgemeester en daaronder vind u de foto’s van de bijeenkomst.
* Welkomstwoord Burgemeester:
“Beste mensen, van harte welkom bij deze 4-mei herdenking in onze vertrouwde Martinikerk. Welkom aan:
- Onze kinderburgemeester Dian Rienstra
- Schrijfster en gastspreker Judith Koelemeijer
- Leden van het Comité Dodenherdenking
- Agenten van het politieteam Noordwest Fryslan
- Manschappen van de Nationale Reserve
- Waadhoekse veteranen
- Gerrit Breteler
- Ons Advendo-orkest
- Organist Auke de Boer
Welkom iedereen die vanavond naar de Martinikerk is gekomen om te herdenken en ook aan iedereen die meekijkt via de live stream.
Also a warm welcome to our Ukrain guests from the refugee shelters in our municipality Waadhoeke. You have been with us for over a year now. And to our great regret, the war in your country is still going on. I hope that, despite all your worries and sadness, you are doing oke.
Beste mensen,
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei koos dit jaar als thema ‘Leven met oorlog’. Journaliste Natasha van Weezel schreef bij dat thema een heel persoonlijke bijdrage. Ze laat zien hoe de oorlogservaringen van haar Joodse grootouders doorwerkten in haar jeugd vol angst en willen verdwijnen. Haar opa en oma overleefden de holocaust,. Maar hun leven na de oorlog werd bepaald door het denken aan die oorlog en aan hun vermoorde familieleden. Ze waren nooit echt bevrijd.
‘Leven met oorlog’ is wat mij betreft ook een opdracht. De opdracht om te leven met de herinneringen aan een inktzwarte periode. Ieder verhaal draagt bij aan het niet-vergeten. Zoals het verhaal over de April-Meistakingen in 1943 dat op zoveel plaatsen wordt verteld. Gisteravond ook in de Boniastins.
Zoals het verhaal dat vorig jaar de aandacht kreeg die het verdiende. Het verhaal over het leven en lot van de jonge bewoners van de kibboets in Franeker, die op 3 november 1941 werden opgepakt en bijna allemaal in de kampen werden vermoord.
Zoals de verhalen die leerlingen van basisscholen delen als ze jaarlijks bij een monument komen dat hun school heeft geadopteerd .
In de WOII werd de grootste misdaad tegen de mensheid ooit gepleegd. Miljoenen doden aan het front. Miljoenen joodse Europeanen die systematisch werden vermoord. Maar ook Roma, Sinti, gehandicapten, mannen en vrouwen in verzet, dappere inwoners die onderdak boden aan vluchtelingen ….Iedereen moest het ontgelden. Wat onvoorstelbaar leek, werd werkelijkheid. De oorlog in Oekraïne heeft ons wakker geschud. Maar er is meer nodig om ook in de komende 78 jaar echt bevrijd te zijn.
Etty Hillesum, die heel bijzondere vrouw, die Judith Koelemeijer straks aan ons voorstelt, legde de lat voor zichzelf heel hoog. Ze zag Himmler voor haar kamerraam marcheren en commanderen. Ze was getuige van de verschrikkingen van kamp Westerbork. Vrienden dwóngen haar bijna om onder te duiken. Maar voor Etty Hillesum was dat geen optie. Judith Koelemeijer zal daar straks vast op ingaan. Etty weigerde haat toe te voegen aan al de haat die er al was. Lichamelijk kwetsbaar maar met onnavolgbare geestkracht bevocht ze het ideaal van haar innerlijke vrijheid die ook door de grootste barbaar niet vernietigd kan worden.
Maar Ettys’ zijn zeldzaam. Helden zijn zeldzaam. En het monster ligt altijd op de loer. Het monster van de ontmenselijking dat, eenmaal op drift, het onvoorstelbare weer werkelijkheid laat worden.
De kunst van het samenleven is een mooie en stevige dam tegen barbarij. Omzien naar elkaar, helpen waar hulp nodig is, luisteren naar het verhaal van de ander, van betekenis zijn voor de ander is een noodzakelijke voorwaarde voor het goede leven.
En verder is het aan ieder van ons om iedere dag ons best te doen voor een leven in vrijheid voor iedereen. Daar hoef je geen Etty Hillesum voor zijn, maar je moet het wel wíllen. En die vrijheid als permanente opdracht wordt mooi beschreven door Flip van Doorn in de LC van afgelopen zaterdag. De zinnen waarmee hij eindigt, herhaal ik hier graag: “De vrijheid die we vieren op 5 mei, kan niet anders dan een vrijgevige en inclusieve vrijheid zijn. Zolang je vrijheid deelt en weggeeft, is er altijd genoeg van. Op het moment dat je de vrijheid neemt en exclusief de jouwe maakt, is het geen vrijheid meer”.
Ik wens u, ik wens ons een goede herdenking.”
