De drie namen die geselecteerd zijn door de naamgevingscommissie, maken de tongen flink los. Dat is mooi, want dan wordt er over gepraat. Er zijn ook vragen hoe de commissie nu precies tot deze drie namen is gekomen. Daarom geeft denaamgevingscommissie hieronder een uitleg per genomineerde naam.
Waadhoeke
De commissie honoreert één van de vele varianten die rond het thema Wadden zijn ontstaan. Uit die veelheid blijkt dat velen zich willen identificeren met het Waddengebied. De naam sluit aan bij het internationale positieve ‘waddengevoel’ en maakt het mogelijk beleidsmatig, toeristisch-economisch, aan te sluiten bij de uitstraling van het werelderfgoed. De commissie onderkent een tweetal bezwaren. In de eerste plaats zal in de oostelijke delen van de nieuwe gemeente de waddenidentificatie minder sterk zijn dan in de westelijke delen, bovendien liggen delen van de gemeente relatief ver van de kust. In de tweede plaats is het Wad een groot internationaal gebied en is een waddennaam niet per definitie onderscheidend. Maar ondanks deze bezwaren brengt de commissie toch een waddennaam in. De naam Waadhoeke is onderscheidend genoeg vanwege het Friese karakter door “Waad” en ‘hoeke’ verwijst ook naar de karakteristieke kustvorm van de gemeente in het noordwesten van de provincie. De naam heeft alle potentie om inwoners te binden in een nieuwe identiteit en om de nieuwe gemeente landelijk en internationaal op de kaart te zetten.
Franeker
Wellicht de verrassing van het naamgevingstraject: een oude bekende voor een nieuwe toekomst. De commissie acht de naam Franeker een gemeentenaam te zijn waarmee een vliegende start kan worden gemaakt. Landelijk en internationaal bekend, geassocieerd met geschiedenis en een directe herkenning van het gebied. Natuurlijk heeft de commissie zich uitvoerig bezig gehouden met de vraag of de naam buiten de stad Franeker op voldoende draagkracht zou kunnen rekenen van de bevolking. Uiteindelijk kwamen de leden, ook de niet-Franekers, tot de conclusie dat de naam erg krachtig is voor de nieuwe gemeente. De niet-Franekers moeten zich de naam willen toe-eigenen en de Franekers zullen hun naam moeten delen met de rest van de gemeente. Maar als dat plaatsvindt staat de gemeente met zijn nieuwe naam als een huis. De commissie heeft gekozen voor de naam Franeker. Franeker (in de huidige spelling) was de naam van het oude district van Westergo dat later in vijf grietenijen werd opgedeeld. Een zeer groot deel van de nieuwe gemeente komt overeen met dat oude district. De variant Frjentsjer ontbrak in de inzendingen (zou daarom niet kunnen worden gekozen) en van de oude variant Froonacker werd afgezien omdat het de indertijd vanuit Hollands perspectief gekozen variant is van de van oorsprong Friese naam Franeker van dat oude district.
Nij-Westergo
Er waren zeer veel inzendingen met de naam Westergo of variaties daarvan. De commissie achtte evenwel een Westergo-variant ‘zondermeer’ niet wenselijk. De naam verwijst naar een historische aanduiding van een gebied, maar dit was in zijn Middeleeuwse omvang veel groter dan het gebied van de nieuwe gemeente. Het historische karakter van de naam en de uit de inzendingen blijkende wens van bewoners om deze naam als nieuwe jas aan te trekken, heeft de commissie met volle overtuiging gebracht tot het nomineren van de naam Nij-Westergo. Deze naam laat geen misverstand bestaan, noch over de historische component, noch over de nieuwe start. Nij geeft dynamiek aan, een nieuwe start en de wil om er iets moois van te maken. De variant Westergo werd door de commissie beter en wenselijker geacht dan de moderne Friese variant Westergoa. In de eerste plaats vinden we de variant met –go ook in de historische Friese teksten en in de tweede plaats komt de variant –go tegemoet aan de wens om een duidelijk, goed spelbare naam te hebben en een naam die door niet-friestaligen eenvoudig kan worden uitgesproken. Met Nij-Westergo maakt de gemeente letterlijk een nieuwe start. De naam is in eerste instantie tamelijk neutraal, maar biedt alle mogelijkheden om een essentieel deel uit te gaan maken van een nieuwe identiteit en om de verschillende delen van de nieuwe gemeente samen te binden.
